Sebze ve Meyve Ticaretinde Toptancı hallerinden hiçbir ayırım yapmaksızın bütün GERÇEK veya TÜZEL kişiler; en az SANDIK, KASA, ÇUVAL gibi o mala ait ASGARİ BİRİMİNİ talep etmek kaydıyla ürün satın alabilirler.
Ancak parça veya kilo esasına göre ürün satışı yasaktır.
Bu şekilde İşyeri olsun veya olmasın ürün satın almak isteyenler TOPTANCI HALLERİNDEN DİREKT ALIM yapabilirler.
Bize göre, hiçbir vatandaşımız ferdi olarak ucuz alışveriş yapabileyim diye, 1 Kasa Domates, 1 çuval patates veya 1 kasa elma alamayacağına göre, Medyada UCUZ ALIŞVERİŞ yapmanın formülü gibi yansıtılan TOPTANCI HALLERİNDEN alışveriş yapmak çokta kolay değildir.
Bize göre, bu durum Ekonomik Kriz nedeniyle Böyle bir eğilim içinde olunur ise, PAZARCI, MANAV ve MARKETLERİ derinden etkileyecek ve Aracıların ortadan kalkması ile ESNAFLARIN biraz daha daralmasına neden olacaktır.
Ekonomik Kriz Dönemlerinde tabii olarak tüm kesimler, Vatandaşlar giderlerini azaltmak istemektedirler. Bilinmesi gerekir ki Ekonomik Krizler, Önce BEYİNDE bitirilir. Tüm Vatandaşlar bu krizi Aşacağımıza inanmamız gerekmektedir. Harcamalarımızı ve Gelirimizi kontrollü olarak yapmamız gerekmektedir. Ve Böylece Harcamalar oldukça, Arz azalmayacak, Arz azalmayınca İşsizlik, Esnaf İflasları Duracaktır.
En Kısa sürede Krizden Çıkacağımıza inancımız vardır.
80 Sayılı Haller Kanunu ve 24/06/1995 ve 552 KHK. İle yayımlanan (27/06/1995 – 22326 Resmi Gazete) Toptancı halleri hakkında önemli düzenlemeler yapmaktadır. İlk 80 Sayılı Haller Kanunundan sonra yapılan bu düzenleme ile, Hal, Toptancı, Üretici ve Tüketiciler arasındaki köprünün nasıl sağlanacağı açıklanmaktadır.
“ Buna kanuna göre;
- Toptancı hal : Yaş sebze ve meyvelerin toptan alımı ve satımının yapıldığı yerleri,
- Üretici : Ticaret konusu her türlü yaş sebze ve meyveyi üretenleri,
- Komisyoncu : Toptancı halde yaş sebze ve meyvelerin toptan satışı amacıyla kendi adına, müvekkili hesabına komisyon esası üzerinden çalışan, kendilerine işyeri tahsis edilen meslek mensuplarını,
- Mal : Ticaret konusu her türlü yaş sebze ve meyveyi,
- Semt pazarı : Her türlü yaş sebze ve meyvelerin üretici olmayanlar tarafından perakende satışının yapıldığı, belediyeler tarafından kurulan yerleri,
- Üretici pazarı : Her türlü yaş sebze ve meyvelerin üreticilerince perakende satışının yapıldığı, belediyelerce kurulan yerleri, ifade eder.
TOPTANCI HALLERİ VE PAZAR YERLERİNİN KURULUŞU VE ÇALIŞMA ESASLARI
Toptancı halleri; belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeler, büyükşehir belediye sınırları içinde büyükşehir belediyeleri tarafından açılır veya açılmasına ruhsat verilir.
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından toptan ve perakende halleri açılması belediyelerin iznine tâbidir.
Toptancı hallerinin kuruluşuna ilişkin usûl ve esaslar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığının çıkaracağı bir yönetmelikle düzenlenir. Demektedir.
TOPTANCI HALDE SATIŞ ZORUNLULUĞU
Belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde malların toptan alım ve satımı toptancı hallerde yapılır. Malların toptancı hal dışında toptan alım ve satımı yapılamaz.
Malların belediye sınırları veya mücavir alanlar içerisinde perakede olarak satışını yapanlar, bunların toptancı halden satın alındığını belgelemek zorundadırlar.
Malları taşıyan nakliyeciler ya da ambar sahipleri de malların toptancı halde satış zorunluluğundan mal sahibi ile birlikte müteselsilen sorumludurlar.
Birinci ve ikinci fıkra hükümlerine aykırı eylemleri tespit edilen nakliyeciler ve ambar sahiplerinin tasarrufu altındaki hertürlü nakil vasıtaları, trafik ruhsatnameleri alıkonarak toptancı hal müdürlüklerince yedi, hakem kurulu kararıyla onbeş gün süreyle parka çekilmek suretiyle faaliyetten men edilir. Eylemin tekrarı halinde bu süreler iki katı olarak uygulanır. Bu araçlarda bulunan mallar hakkında 17 nci maddenin üçüncü fıkrasına göre işlem yapılır.
Belediyeler, malların belediye sınırları ve mücavir alanları içerisinde toptan alım ve satımlarının münhasıran toptancı hallerde yapılmasını sağlamak amacıyla gerekli her türlü önlemi almakla görevli ve yükümlüdürler.
İHRACAT
İhracata konu mallar Toptancı Hallerinden satışının yapılması hükümlerine tabi değildir.
Bu amaçla satın alınan malların fiilen ihraç edilmemesi halinde, 5 inci madde hükmü bu mallar hakkında da uygulanır.
Bölgenin ihracat potansiyelinin ve sebze ve meyve piyasasına ilişkin arz ve talep derinliği ile fiyatlarının sağlıklı olarak belirlenmesi için ilgili ihracatçı birliği ile hal müdürlükleri arasında bilgi alışverişi ve iletişim sağlanması konusunda gerekli işbirliği yapılır.
SATICILAR
Toptancı hallerde satışlar; üreticiler, üretici birlikleri, komisyoncular ile kendi nam ve hesaplarına olmak üzere yaş sebze ve meyve toptan ticareti ile iştigal eden gerçek ve tüzelkişiler tarafından yapılır.
Birinci fıkrada sayılan kişi veya kuruluşların toptancı hal içerisinde kendi aralarında mal almaları, satmaları ve devretmeleri yasaktır. Tüm satışlar hal dışına yapılır.
Birinci fıkrada sayılan kişi ve kuruluşların yaptıkları satışlarda fatura düzenlememeleri veya eksik fatura düzenlemeleri halinde mal bedelinin % 25’i oranında belediye payı tahsil olunur. Eylemin tekrarı halinde, ayrıca, 21 inci maddeye göre yapılmış bulunan işyeri tahsisi belediye encümenince iptal edilir.
ALICILAR
Hiçbir ayırım yapılmaksızın bütün gerçek ve tüzel kişiler; en az sandık, kasa ve çuval gibi o mala ait asgari toptan satış birimini talep etmek kaydıyla toptancı hallerden mal satın alabilirler.
SERBEST REKABET ŞARTLARININ KORUNMASI
Toptancı hallerde fiyatların, malların arz ve talebine bağlı olarak serbest rekabet şartlarına göre oluşması esastır.
Toptancı hallerde malların pazarlık usulü ile satışı esas olmakla birlikte, açık artırma yoluyla da satış yapılması mümkündür
Üretici ve tüketicilerin haklarının korunması ve yaş sebze ve meyve piyasasında açıklığın sağlanması amacıyla, toptancı hallerde alım satıma konu olan malların cins, miktar ve fiyatları hal müdürlüğünce kayda alınarak uygun araçlarla ilan edilir.
YASAKLAR
Yaş sebze ve meyve toptan ticaretinde;
- Malın miktar veya satış değerinin üreticiye gerçeğe uygun olmayarak intikal ettirilmesi,
- Malların tip ve sınıflandırılmasını gösteren belgelerde bilerek değişiklik yapılması ve bu belgelerin kullanılması,
- Aynı kap içine değişik kalitede ve/veya üzerinde yazılı olan miktardan az mal konulması,
- Yaş sebze ve meyve piyasasında darlık yaratmak, fiyatların yükselmesine sebebiyet vermek veya fiyatların düşmesine engel olmak için malların belli ellerde toplanması, satışından kaçınılması, stok edilmesi, yok edilmesi, bu amaçla propaganda yapılması veya benzeri davranışlarda bulunulması suretiyle serbest rekabetin engellenmesi, yasaktır. “
Denmektedir.
Ahmet GÜNDÜZ – YMM