Defter tutma ve tasdikleri konusunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığınca 19/12/2012 Tarih ve 28502 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 01.12.2013 tarih ve 28838 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan TİCARİ DEFTERLERE İLİŞKİN TEBLİĞLERE ve TTK da 6455 Sayılı Kanun ile yapılan değişlik ile KAPANIŞ ONAYI hakkındaki bilgiler şöyledir;
A-GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN;
1)-Bilanço Esasına Göre Tutulacak Defterler (Gerçek Kişiler);
a)-Yevmiye Defteri
b)-Defteri Kebir
c)-Envanter Defteri
2)-Kollektif ve Komandit Şirketler;
a)-Yevmiye Defteri
b)-Defteri Kebir
c)-Envanter Defteri
d)-Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri (Ticari Defter Tebliği Madde -5/2)
3)-İşletme Esasına Göre Tutulacak Defter;
a)-İşletme Defteri
Mükellefler ister TİCARET ODASINA ister ESNAF ODASINA KAYITLI OLSUN işletme defteri tutmaya devam edeceklerdir. (Ticari Defter Tebliği Geçici madde -1) VUK 177 Maddesi Hükümlerine göre hadleri aşmaması halinde İşletme Defteri tutmaya devam edebilirler.
4)-Serbest Meslek Erbabının Tutacağı Defter;
a)-Serbest Meslek Kazanç Defteri
Tutulacak defterler yukarıda sayılanlar dışında 213 sayılı Vergi Usul Kanununu hükümlerine göre faaliyetleri nedeniyle aşağıdaki defterler de tutulması gereken diğer defterler şunlardır:
– İmalat defteri,
– kombine imalatta imalat defteri,
– bitim işleri defteri,
– yabancı nakliyat kurumlarının hâsılat defteri,
– ambar defteri,
– çiftçi işletme defteri
Tutulmak zorundadır.
B-KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ İÇİN;
1- ANONİM ŞİRKETLER VE SERMAYESİ PAYLARA BÖLÜNMÜŞ KOMANDİT ŞİRKETLER:
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Yönetim Kurulu Karar Defteri
e) Pay Defteri
f) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
Mevcut durumda kullanılmakta olan, pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla ve bu Tebliğde belirtilen bilgilerden eksik olanların yazılması suretiyle açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (Ticari defter tebliği Geçici Madde -3/1)
2-LİMİTED ŞİRKETLER:
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
d) Pay Defteri
e) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
– Limited şirketlerde halen kullanılmakta olan ortaklar kurulu karar defterlerinde yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla, genel kurul toplantı ve müzakere defteri olarak kullanılmaya devam olunabilir. (Ticari Defter Tebliği Geçici Madde -3/2)
– Mevcut durumda kullanılmakta olan, pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri yeterli yaprakları bulunmak kaydıyla ve bu Tebliğde belirtilen bilgilerden eksik olanların yazılması suretiyle açılış onayı yapılmaksızın kullanılmaya devam edilebilir. (Ticari defter tebliği Geçici Madde -3/1)
– LİMİTED ŞİRKET MÜDÜRLER KURULU DEFTERİ HAKKINDA AÇIKLAMA:
(Bu defterin tutulması zorunlu değildir. Bu defteri tutmak istemeyenler; Limited şirkette aldıkları kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydetmek zorundadırlar. Limited şirketlerde müdür veya müdürler kurulunun şirket yönetimi ile ilgili olarak aldığı kararlar genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilebileceği gibi ayrı bir müdürler kurulu karar defteri de tutulabilir. Müdürler kurulu karar defterinin tutulması halinde açılış ve kapanış onayları dahil olmak üzere yönetim kurulu karar defterine ilişkin hükümler uygulanır. Kararların genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilmesi halinde Ticari Defterler Tebliğinin 10 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hususların yazılması zorunludur. Ayrı bir müdürler kurulu karar defteri tutulması halinde müdür veya müdürler kurulu kararları genel kurul toplantı ve müzakere defterine kaydedilemez.
3-DERNEK VE VAKIFLARIN İKTİSADİ İŞLETMELERİNİN TUTACAĞI DEFTERLER
(Ticari Defter Tebliği Md.5/4)
a) Yevmiye Defteri
b) Defteri Kebir
c) Envanter Defteri
4-KOOPERATİFLERİN TUTACAĞI DEFTERLER:
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre kurulan kooperatifler ile bunların üst kuruluşları aşağıdaki defterleri tutacaktır.
a) Yevmiye Defteri
a) Defter-i Kebir
b) Envanter Defteri
c) Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri
d) Yönetim Kurulu Karar Defteri
e) Pay Defteri
DEFTERLERİN TASDİK ZAMANI:
Gerek VUK Md.221 gerekse TTK Md.64 hükümlerine göre:
1. Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (Normal hesap dönemleri için ARALIK AYI);
2. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda;
3. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde;
4. Tasdike tabi defterlerin dolması dolayısıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce.
TASDİK YENİLEME (ARA TASDİK) (VUK MD. 222 ve TİCARİ DEFTER TEBLİĞİ MADDE 17-18) :
Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler bu dönemin ilk ayı içinde tasdiki yeniletmeye mecburdurlar.
ARA TASDİK (TASDİK YENİLEME) YAPILABİLECEK DEFTERLER:
1-İşletme defteri,
2-Serbest meslek kazanç defteri,
3-Yevmiye defteri,
4-Defteri kebir,
5-Envanter defteri
6-A.Ş Yönetim Kurulu Karar Defteri
KAPANIŞ ONAYI (TASDİKİ) (TTK MD 64/ 3, 5 ) :
1)- YEVMİYE DEFTERİ, (İzleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için HAZİRAN AYI Sonu)
2)-Anonim Şirket Yönetim Kurulu KARAR DEFTERİ, (İzleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar normal hesap dönemleri için OCAK AYI Sonu)
Yukarıdaki defterler dışındaki defterlerin kapanış tasdiki YAPTIRILMAZ.
3)E-Defter tutan mükellefler, 2014 yılı içerisinde E-Deftere geçtiler ise, 1 ay içerisinde mevcut defterlerini kapanış tasdikini yaptırmak zorundadırlar.
4)E-Deftere 1.1.2015 tarihinde geçen mükellefler ise Kapanış tasdiklerini HAZİRAN-2015 tarihine kadar yaptırabileceklerdir. Ancak 2015 Ocak Defterlerini Mart-2015 sonuna kadar Mali Mühür ile onaylamak zorunda olduklarından Mart-2015 sonuna kadar 2014 defterlerini işlemek zorundadırlar.
E-DEFTER KULLANAN MÜKELLEFLERDE DEFTER TASDİKİ:
1.1.2015 tarihinden itibaren E-Defter kullanmak zorunda olanlar, 2015 yılı için kağıt ortamında YEVMİYE ve DEFTERİ KEBİR defteri tasdik ettirmezler. Diğer defterlerini türüne göre mutlaka tasdik ettirmek zorundadırlar.(Envanter Defteri, Yönetim Kurulu Karar Defteri, Damga Defteri gibi)
Birçok forum sitelerinde ve Meslektaşlar arasında İŞLETME DEFTERİ tutan mükelleflerin Yeni Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde ESNAF –TACİR ayrımı yapıldığı, defterlerinin BİLANÇO ESASINA göre tutması gerektiği söylenmektedir. Bu uygulama Maliye Bakanlığı ile Gümrük Bakanlığı’nın ortak yayınladığı Defter Tebliğinin Geçici-1.nci maddesi kapsamında yeni bir belirlemeye kadar Vergi Usul Kanunun 177.nci Maddesinde yazan Defter Tasdik hadleri dikkate alınacak, Sınıf Değiştirme Bu Madde kapsamında belirlenen limitleri aşması halinde Sınıf değiştirme yapılacaktır.
Ayrıca Bilanço Esasına göre Defter tutan Gelir Vergisi Mükelleflerinin ise TTK’nın 18.Maddesi gereğince Ticaret Siciline kayıt olmaları ve 2014 yılı ve müteakip yıllarda Yevmiye, Defteri Kebir ve envanter defterlerinin açılış tasdiklerinde Ticaret Sicil Tasdiknamesini ibraz etmeleri gerektiğinden kaydı bulunmayan şahısların Ticaret Siciline kayıtlarını yaptırmaları gerekmektedir. Bu durumda bulunan ECZACILAR ve diğer Esnaf Odalarında kayıtlı bulunan Esnafların oda kayıtlarını sildirerek, Ticaret Odalarına kayıtlarını almaları gerekmektedir.
Bu nedenle oda kaydı olmayan veya Esnaf Odalarına kaydı olan şahıs mükelleflerin Davalı olmaları halinde, defterlerinin Ticaret Mahkemelerinde delil olma özelliğini etkiliyebileceği gibi, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Ticaret Odasına kayıtlı olmamaları nedeniyle idari Para Cezası kesilmesine maruz kalabileceklerdir.
Ahmet GÜNDÜZ – YMM