VUK. 230. Maddesinde düzenlenen Fatura nizamı hakkındaki uygulamalar ile, VUK. 230.Maddesinin 2 Nolu fıkrasına göre; Birinci Sınıf ve 2. Sınıf Mükellefler satışlarının (2009 Yılı için) 670 TL’yi aşan satışlarının tamamını fatura ile belgelendirmek zorundadırlar. Bu tutarı aşmayan mükellefler Perakende Satış Fişi veya Yazar kasa fişi düzenlemek zorundadırlar. Faturalar açık veya kapalı olmak üzere iki şekilde düzenlenmekte olup, her bir fatura bedeli 8.000 TL’yi aşması halinde, aşan tüm faturaların bedelleri mutlaka banka havalesi, Çek cirosu ile veya Bankalar tarafından verilen Kredi Kartları vasıtası ile ödenmesi zorunludur. Ancak 8.000 TL’yi aşmayan tutarlar NAKİT olarak tahsil edilebilir.
Bu nedenle Mükellefler yaptıkları satışların bedellerini bazen Kredi Kartları veya çekler ile de tahsil etmektedirler. Kredi Kartı ile yapılan tahsilatlarda bazen Kart Sahibi ile Fatura Borçlusu farklılık gösterebilmektedir. Bizce bu farlılıklara aşağıda izah etiğimiz gerekçeler sebebi ile izin verilmemelidir. Çünkü Mükellefin kestiği her satış faturasının muhatabı TTK. ve Borçlar kanununa göre faturada yazılı olan kişidir. Faturada Borcun ödenmesi anlamında muhatap da faturada yazılı olan kişidir. Ancak fatura bedelinin 3. Şahıs tarafından ödenmesi durumu aşağıdaki hallerde olabilmektedir;
Yukarıdaki şekilde de anlatıldığı üzere, Fatura Borçlu ve 3.Şahıs arasında TTK. Kanunu veya Borçlar kanununun 174. Maddesine istinaden düzenlenecek bir sözleşme ile mümkün olabilir. Mükellefin müşteriden böyle bir ilişkiyi kanıtlaması veya böyle bir ilişkiye ilişkin belge alması, pratik ve makul bir uygulama olmamakla birlikte ayrıca Mükellefin üstüne vazife de değildir. Ancak başkasına ait Kredi Kartı Müşterinin Faturalarının ödenmesi durumunda, Fatura borçlusunun borca itirazı veya 3. şahsın Kredi Kartı ödemesine bankaya yazılı itirazı durumunda Mükellefin veya Borçlunun arasında itilaf oluşmasına neden olabilecek ve bankaya parayı geri iade etmek durumunda kılınacağı gibi Müşteriden Fatura Bedelinin tekrar tahsil edilmesi zorlaştıracaktır. Ve hatta tahsil edilememesine sebep olabilecektir. Mükellefin ve Müşterinin Başkasına ait Kredi Kartının şifresini bilmesi ve buna istinaden işlem yapması Kart Sahibi ile ile Müşterinin veya Mükellefin Sahte Kart Kullanmasına, Şifresini Kırmış durumuna düşeceğimden, yasal mercilere karşı suçlu durumuna düşülecektir.
Başka Kredi Kartı sahibi vasıtası ile fatura bedelini ödenmesi ancak satıcı-alıcı-Kredi Kartı Sahibi (3.şahsın) bir arada fiilen Satış Anında bulunması veya Kredi Kartı Sahibi ile (3. Şahsın) birlikte aşağıdaki gibi bir talimat formu sayesinde mümkün olabilecektir.
——————————————————————————
………………………. Firması Müdürlüğü’ne
…………………….… Firmasına ait …………………………….TL’lik ……………………. Numaralı Fatura bedelinin …..-…….-………-…….- Nolu kredi kartımdan ödenmesini kabul ediyorum.
Fatura Borçlusu Kart sahibi
AD SOYAD VE KAŞE AD SOYAD
İMZASI İMZASI
(Kendi El yazısı ile imzalayacak) (Kendi El yazısı ile imzalayacak)
——————————————————————————
Yukarıdaki yazıyı ıslak imzasını kullanarak vermesi ile mümkün olabilir. Bu uygulamanın da zamanlama ve mekan ilişkisi düşünüldüğünde pratik olmadığı görülmektedir.
2008 Dünya Ekonomik Krizi dikkate alındığında, Mükelleflerin yapmış oldukları satışların büyük bir kısmın Kartı ile tahsil edilmektedir. Bu durum genel Ekonomik Eğilim oluşturmaya başlamaktadır.
Ayrıca Kredi Kartı ile yapılan tahsilatların Mükelleflere bankalarca ödenme süresi, Bankalara göre farklılık arz etmekte (23 günden 35 güne kadar valör veya % 1’den % 3 arasında komisyon ödenerek peşin hesaba geçebilmektedir.), Valörden kaynaklanan ek finansman maliyetlerini de artmaktadır.
Ahmet GÜNDÜZ – YMM