ENFLASYON DÜZELTMESİNDEKİ
ÖNEMLİ HUSUSLAR
1- Bilanço usulüne tabi gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, kollektif, adi komandit ve adi şirketler enflasyon düzeltmesi yapacaklardır.
2- Yeni işe başlayanlar işe başlama tarihine değil, işe başlanılan tarih itibari ile enflasyon düzeltme şartı var mı buna bakarak karar verecek, işe başlanılan tarih itibariyle enflasyon muhasebesi şartları varsa yapacaklardır.
3- Bilanço usulünden hadler gereği işletme hesabı esasına geçecekler 2023 yılını enflasyona göre düzeltecek. 2024 yılında düzeltilmiş bu rakamlara göre işletme hesabı esasına göre defter tutacaklar.
4-️ İşletme hesabından hadler gereği bilanço usulüne geçecekler 2023 yılında zaten işletme hesabı esasına tabi olmalarından (işletme hesabı esasına tabi olanlar kapsam dışıydı) dolayı 2023 yılı için bir şey yapmayacak. İşletme hesap özetini olduğu gibi beyan edecekler.
2024 yılında ilk düzeltme işlemlerini bilanço usulüne geçtikleri tarih itibariyle VUK geçici 33. madde ile tebliğ 3. bölüme göre yani vergisiz. İlk düzeltme işleminden sonraki dönemler ( geçici vergi dönemleri için) VUK 298/A ile tebliğ 4. bölüme göre vergili olarak yapacaklardır.
5-️ Tasfiye halinde olanlar 2023 yılı içinde tasfiye işlemini bitirirse (tescille), 2023 yılı için enflasyon düzeltmesi yapmazlar. Ancak tasfiye süreci 2024 yılına sarkarsa 2023 yılı sonu itibariyle oluşacak bilançolarını enflasyon düzeltmesine tabi tutacaklardır.
6- 2024 yılı içinde işi bırakanlar 2023 yılı için enflasyon düzeltmesi yapacaklardır vergisiz olarak. 2024 yılı kıst dönem için ise vergili enflasyon düzletmesi yapacaklardır.
7-️ Devir/Birleşme halinde Devralan şirket, devrolunan şirketin 2023 yılı bilançosunu enflasyon düzeltmesine tabi tutacaktır.
8-️ Nevi değiştirme halinde örnek Ltd den A.Ş. geçilmesi halinde Ltd’ nin 2023 yılı bilançosu enflasyon düzeltmesine tabi tutulacak.
9- Gelir/Kurum mükellefi olup, kazançları istisna olanlar da enflasyon düzeltmesi yapmak zorundadır. Ancak oluşacak enflasyon düzeltme olumlu farkının (karının) vergiye tabi olup olmayacağı net değildir gri bir alandır. Diğer bir ifade ile esas faaliyet karı istisna olması sebebiyle bunun enflasyona tabi tutulmasından doğacak karda vergi dışı olmalı kanaatimizce.
10- Kurumlar vergisinden muaf olanlar (örnek vakıf üniversiteleri) ve bilanço esasına göre defter tutanlar için enflasyon düzeltmesi isteğe bağlıdır.
11- Serbest meslek erbabları yani bizler, envantere ve Dbs sistemine kayıtlı araçlarımız için enflasyona göre düzeltilmiş araç değerleri üzerinden amortisman ayırabileceğiz.
12- Enflasyon düzeltme kayıtları defterlere ne zaman kayıt edilecek?
2023 yılı kayıtları G.V mükellefleri için 31.03.2024, K.V. mükellefleri için 30.04.2024 tarihine kadar kayıt edilecek. ( Uzatma olması halinde uzatma tarihi)
Peki hangi deftere 2023 mü 2024 mü tebliğde yok.
Kanaatimce 2023 defterine Aralık ayına kayıt olmalı. E- Defter ve Berat sistematiği de buna müsait Aralık 2023 beratı ister aylık ister üç aylık olsun, G.V. mükellefleri aralık ayını Mart/2024 sonu, K.V. mükellefleri aralık ayını Nisan 2024 sonu verebiliyor. 2023 sonuna kayıt atıp, 2024 düzeltilmiş değerler ile başlamak daha uygun.
13- 2023 yılının enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu oluşan enflasyon karı geçmiş yıllar karlarına, enflasyon zararı ise geçmiş yıllar zararına atılıp kapatılacaktır.
2023 yılı enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan ve geçmiş yıllar karlarına atılan tutarlar vergiye tabi olmayacak. Zarar varsa geçmiş yıllar zararına atılan tutarlar zarar olarak kabul edilmeyecektir.
2023 karı enflasyon düzeltmesi dikkate alınmadan belirlenecektir.
14- 2024 yılı enflasyon düzeltmesi karları geçici vergiler itibariyle ve hesap dönemleri sonu itibariyle 698 hesap 690 dönem kar veya zararına aktarılıp kapatılacağından dönem karına gidecek ve enflasyon düzeltmesi vergili olacaktır. G.V. veya K.V. tabi olacak.
Yine 2024 yılı enflasyon düzeltmesi zararları da 698 hesaptan 690 hesaba virmanlanarak dönem zararına gidecektir.
15- Parasal olmayan PASİFLERİ, parasal olmayan AKTİFLERİNDEN fazla olanlar avantajlı diyebiliriz yani DAHA AZ VERGİ ÖDEYECEKLERDİR genel olarak. Her firma özelinde ayrı bakmak gerekli.
16- BORCU YÜKSEK OLAN FİRMALARDA, borç ile ne alındığına bakmak gerekli. STOĞA emtia alınmış veya YATIRIM yapılmış ise BORÇLANMANIN YÜKSEK VERGİ ETKİSİ OLUR. (Stok ve yatırım PARASAL OLMAYAN kalem olduğundan değerleneceğinden ve karşı ayağı olan borç tutarı PARASAL OLDUĞUNDAN değerlenmeyeceğinden)
BORCUN YÜKSEK VERGİ ETKİSİ OLMAMASI ÖZ SERMAYESİNİN BORÇ TUTARINDAN FAZLA OLMASI HALİNDE YÜKSEK VERGİ ETKİSİ OLMAZ, YANİ DÜZELTMEDEN KAYNAKLI VERGİ DOĞMAZ.
17- 2023 yıl sonu gelmeden maddi ve maddi olmayan duran varlıkların defter kayıt tarihlerinin, sermaye içinde yer alan değerlerin bugüne gelişi nakit, ayni, geçmiş yıl karları, fonlar gibi kaynaklardan oluşması mümkün olabilir. (Ödeme, mülkiyetin intikali ve tescil tarihlerinin bilinmesi önemli)
18- STOKLARIN DÜZELTİLMESİNDE AVANTAJLI OLUNAN YÖNTEMİN BELİRLENMESİ ÖNEMLİ, bunun için STOK DEVİR HIZINI 2023 SONU İTİBARİYLE BULUNUZ. STOKLARI, stok devir hızına göre mi yoksa ortalama yönteme göre mi düzelteceğiz karar verme sürecinde ihtiyaç olacaktır.
19- 2023 SONU GELMEDEN AVANTAJLI OLMAK İÇİN NELER YAPILMALI?
NAKİT SERMAYE ARTIŞI YAPIN.
Nakit sermaye artırımı yapılabilir. Ltd şirketler için hazır asgari kuruluş sermayesi artırılmışken ki ileride Bakanlık asgari sermaye tutarının altındakiler için artırım arayabilir.
Ltd şirketlerde 24 ayda nakit taahhüt kapatılabilir. A.Ş. ler için 1/4 ödeme şartı var yalnız.
331 ORTAKTAN ALACAKLARI SERMAYEYE EKLEYİN.
331 hesapta olan tutarlar gerek kararda gerek se sermaye ödendi tespit raporunda firmaya nakden konuldu tespiti ile rapor yazılarak sermayeye eklenmeli.
Öz Sermaye > Duran Varlıklar + Stoklar
dengesinde öz sermaye ne kadar yüksek olursa kar yazmayız.
Ayrıca sermaye artırımı ile yüksek öz kaynağa sahip olmakla;
Daha az finansman gider kısıtlaması daha az kkeg
Örtülü sermayeye takılmama
Sermayenin öz kaynak içinde 1/2 oranda korunma şartlarını sağlarız.
ÖZ SERMAYE KALEMLERİ İÇİNDE YER ALAN UNSURLARIN ÖRNEK GEÇMİŞ YIL KARLARININ SERMAYEYE EKLENMESİ İLE AYRI HESAP OLARAK BİLANÇODA YER ALMASININ ENFLASYON DÜZELTMESİNDE ETKİSİ AYNIDIR.
MADDİ DURAN VARLIKLAR İÇİNDE YER ALAN ANCAK HURDA OLANLAR VEYA FİİLEN BULUNMAYANLAR İÇİN FATURA KESİLİP İŞLETMEDEN YIL SONUNA KADAR ÇIKILABİLİR. 2024 TE DEĞERLENMEZ BÖYLECE.
TASFİYE SÜRECİNDE OLAN FİRMALARIN SÜRECİNİN İVEDİLİKLE 2023 SONUNA KADAR BİTİRİLİP TESCİL ETTİRİLMESİ, 2024 YILINA SARKITILMAMASI.
2023 SONU STOK VE DURAN VARLIKLARIN FAZLA OLMASI AVANTAJ SAĞLARKEN Kİ 2023 SONU STOKLAR İLERLEYEN ZAMANDA SATILAN MALIN MALİYETİNE YÜKSEK DEĞERLENMİŞ DEĞERLE GİDECEKTİR. ANCAK 2024 TE SATILMAMASI HALİNDE YANİ STOK UZUN KALMASI HALİNDE DEVİR HIZI DÜŞÜK STOKLARDA VERGİ ETKİSİ YÜKSEK OLUR.
GENEL OLARAK 2024 TE DEVİR HIZI DÜŞÜK YÜKSEK STOKLA ÇALIŞMAK DEZAVANTAJLIDIR.
20- ÖZ SERMAYE İÇİNDE YER ALAN BAZI FONLAR 2024 VE İZLEYEN YILLARDA DÜZELTİLMEDEN BİLANÇODA İZLENECEĞİNDEN (BUNLAR PARASAL ADDEDİLİYOR) BU UNSURLARIN SERMAYEYE EKLENMESİ HALİNDE SERMAYE YE DÖNÜŞECEĞİNDEN VE DEĞERLENECEĞİNDEN ENFLASYON DÜZELTMESİNDE ZARAR YARATIR. AVANTAJ YARATAN UNSURLAR
Vuk 280/A 1. maddesiyle oluşturulan fonlar
Gvk 84. ve Kvk 3. maddeleri kapsamında oluşturulan hibe fonlar
VARLIK BARIŞI kapsamında işletmeye konulan PARASAL NAKİT VARLIKLAR SERMAYEYE EKLENMELİ. 2024 VE DEVAMINDA VERGİ AVANTAJI YARATIR.
21- KAYITLARA GİRİŞ TARİHİ BİLİNMEYEN VE FATURASINA ULAŞILAMAYAN MİZANDA BULUNAN ATİKLER
İşletmeye girdiği AY bilinmiyorsa, işletmeye girdiği YILIN İLK AYI
İşletmeye girdiği YIL bilinmiyorsa, İŞLETMENİN FAALİYETE GEÇTİĞİ YILIN İLK AYI
Her hal ve şartta yıl bilinmiyorsa en eski tarih olarak 2005 OCAK ayına gidilebilir.
22- 2024 TE KKEG KALEMİ DE ENFLASYON DÜZELTMESİNE TABİ OLACAĞINDAN, KKEG’NİN KKEG’SİNİ YARATIP BİRDE BURDAN VERGİ VERMEYİN.
Binek oto giderleri
Finansman gider kısıtlaması
Stok affında 296 geçici hesaba alınan tutarlardan sonradan 689 hesaba kkeg yazılan tutarlar.
Bir de enflasyon düzeltmesine tabi olursa katlamalı kkeg oluşacak dikkat.